سراغ نوگرایی برویم، 56 کشور خوشنویسی می نمایند - مجله پیامکی

در ابتدای نشست، امیراحمد فلسفی در شرح تفصیلی درباره جشنواره یازدهم خطاب به خوشنویسان گفت: سال جاری جشنواره تجسمی فجر همه هنرهای مرسوم را در بر می گیرد و با بهترین امکانات موجود سعی خواهد نمود رویداد خوبی برگزار کند. کسانی که کارشان در این جشنواره پذیرفته می گردد از گزینش های معتبری می گذرند. جشنواره فجر اتفاق کوچکی نیست و به محک گذاشتن ذوق هنرمندان جوان از اهداف آن است.

وی با تاکید بر این موضوع که لازمه پیشرفت این هنر شرکت خوشنویسان در رویدادهای عمومی است، اعلام کرد: باید استادان و هنرمندان در این رویدادها حضور داشته باشند تا کارشان قضاوت گردد و در حافظه تاریخی هم ثبت گردد.

فلسفی درباره تفاوت رویکرد جشنواره یازدهم نسبت به دوره های پیشین اظهار کرد: این تغییر با هدف اضافه نمودن به عیار و اعتبار جشنواره بوده است و به همین دلیل بهترین های رشته های دهگانه هنری انتخاب شدند تا در جمع داوران و دبیران حضور داشته باشند. این نوید دهنده این است که سال جاری شاهد جشنواره باکیفیتی باشیم.

وی ادامه داد: من هم به نوبه خودم این مسئولیت را پذیرفتم چون معتقدم خوشنویسی باید در چنین رویدادی سهم داشته باشد. در دوره های قبل هنرهای کلاسیک معمولا در حاشیه قرار می گرفتند چون یک گروه واحد همه هنرها را آنالیز می کردند. هنرهای مدرن هم که پر سر و صدا و پر آب و رنگ هستند. به همین دلیل خوشنویسی و سایر هنرهای کلاسیک چندان دیده نمی شدند اما در این دوره ما فرصت داریم که هنر خودمان را در کنار هنرهای دیگر عرضه کنیم.

دبیر خوشنویسی یازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر درباره داوران این رویداد گفت: چون 10 رشته داریم و هر کدام هم داوران مجزا دارند، تعداد داوران بسیار زیاد است برای همین بیشتر از سه داور نمی توانستیم انتخاب کنیم.

در ادامه این نشست، یدالله کابلی یکی از داوران جشنواره یازدهم نیز خطاب به حاضران گفت: جشنواره یکی از زیباترین فضاهایی است که در آن شاهد خلاقیت و پویایی نسل جوان هستیم. احیای خلاقیت ها و کنکاش هنری امروز امر بسیار مهمی در عرصه هنر است که در خوشنویسی کمی این نگاه غریب به نظر می رسد اما باید بدانیم که 2 دهه است که روینمودهای جدید خوشنویسی نه تنها در ایران، بلکه در فستیوال های هنری بین المللی مورد اقبال و توجه زیادی هستند.

کابلی در تکمیل سخن خود گفت: جشنواره فجر هم می تواند در زمینه روینمودهای تازه حرفی برای گفتن داشته باشد. توجه کنید که ما دنبال نگارش یک حرف تازه با قلم خوشنویسی نیستیم ولی می توانیم با آنچه که امروز در این عرصه در اختیار داریم سنگ بنای کار محکمی را در یک قطعه اثر بگذاریم که اصالت ها را هم حفظ می نماید.

این هنرمند پیشکسوت خوشنویسی، رنگ را یکی از امکانات بزرگ ایجاد خلاقیت در این هنر دانست و گفت: ممکن است عده ای از استادان معتقد باشند که باید فقط با جوهر سیاه کار نمایند. این نگاه قابل احترام است ولی می توان با وارد کردن رنگ به همان روینمودهای سنتی، در فجر اتفاق های تازه ای رقم زد.

این داور جشنواره فجر شرح داد: آثار حتما از میان نخبگان این هنر انتخاب خواهند شد. امیدوارم جوان ها به دور از مساله جایزه برای جشنواره کار بفرستند و به فکر تحقق آرمان های هنر و ارائه هنر برای هنر باشند.

در ادامه سخنان کابلی، دبیر رشته خوشنویسی جشنواره درباره جایزه این دوره مسابقه گفت: در دبیرخانه درباره مبلغ و شیوه اهدای جایزه صحبت های مفصلی شد. از مسائل اقتصادی کشور مطلع هستیم. از طرفی ما 10 رشته داریم که هر یک از این رشته ها روی هم 20 میلیون تومان جایزه می دهند. حتی پیشنهاد شد که این جایزه بین چهار نفر تقسیم گردد ولی در نهایت به خاطر حفظ شان و پرستیژ جشنواره تصمیم گرفتیم که جایزه به یک نفر داده گردد و یک نفر هم تقدیر گردد. امیدوارم با کارهای خوبی که سال جاری به جشنواره می آید مسئولان برگزاری بتوانند اعتبار مادی جایزه ها را برای سال های آینده افزایش دهند.

فلسفی در بخش دیگری از سخنان خود با تاکید دوباره بر نوگرایی به عنوان رویکرد اصلی جشنواره سال جاری، شرح داد: جهان، جهانی تازه ای است. گاهی با پدیده هایی روبه رو می شویم که ممکن است در ابتدا نتوانیم کامل آن را درک کنیم. به همین دلیل شورای سیاست گذاری اذعان دارد که باید بر پایه سنت های خودمان راسخ باشیم ولی ضمن آن، به سراغ نوگرایی برویم. در هنرهای سنتی که برای خودمان است و پیشینه فرهنگی دارد، باید نگاه هویتی داشته باشیم و مبانی سنتی را بلد باشیم. امروز شاهد تجربه های بسیار خوبی در این زمینه از سوی هنرمندان جوان و حتی پیشکسوتان هستیم. بنابراین منطقی است که رویکرد نوگرایانه جشنواره شامل خوشنویسی هم باشد.

وی اضافه نمود: البته اگر کسی نگاه سنتی داشته باشد و به عنوان مثال چلیپا بنویسد، کارش در جشنواره داوری خواهد شد ولی رویکرد مدرن بیشتر مورد توجه است. جامعه احتیاج به تنوع آثار نو همراه با عیار و اصالت دارد.

امیراحمد فلسفی از هنرمندان خواست فراخوان مسابقه را حتما با دقت مطالعه نمایند. وی گفت: رویکرد جشنواره معاصر بودن است ولی موضوعی ندارد. البته پیشنهادهایی دارد که در فراخوان هم آمده است. مثل توجه به رویشی نوین در ریشه های کهن یا انسان و رنج های بشری. خیلی از آثار هنر معاصر به ریشه های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی رنج نگاه می نمایند. این نگاه در خوشنویسی هم می تواند وجود داشته باشد.

دبیر بخش خوشنویسی جشنواره شرح داد: مهلت ثبت نام تا دوم دی است اما اگر هنرمندی کارش کامل نبود می تواند تصویری از همان اندازه کاری که انجام داده است برای ما بفرستد و تا زمان انتخاب آثار کار تکمیل شده را ارسال کند. از لحاظ سایز آثار محدودیتی نداریم. هم می توانید کار 2 متر در 2 متر بفرستید و هم دو متر در بیست سانتی متر و در واقع قطع طوماری. هیچ محدودیتی در این زمینه وجود ندارد. تنها محدودیت ما این است که اثر نباید در جشنواره قبلی فجر شرکت نموده باشد. همچنین می توانید در چند رشته در خط شرکت کنید. چون هر هنرمند می تواند سه اثر به دبیرخانه بفرستد. تذهیب کاری به هیچ وجه معیار ارزیابی آثار نیست چون ملاک اصلی ماهیت خود هنر خوشنویسی است.

وی اضافه نمود: خوشنویسی میراث فرهنگ واندیشه ایرانی و اسلامی ماست و امروز می تواند با نگاه انسان بومی و تفکر جهانی هویت و شناسنامه داشته باشد. محتوای خوشنویسی ما ادبیات و مذهب است. بنابراین بی نهایت انتخاب برای هنرمند وجود دارد.

یدالله کابلی در تکمیل سخن امیراحمد فلسفی گفت: اتصال به مبدا معنا از ویژگی های هنر خوشنویسی است. هنرمندان خوشنویس خودشان مطلع هستند که محتوا را چطور انتخاب نمایند زیرا آنها به آثار متوسط اقبال ندارند. مطلب متعالی به همراه هندسه مناسب 2 وجه یک اثر خوب خوشنویسی هستند. هنرمندان خوش ذوق و تحصیلنموده در دهه های اخیر به قدری این وجه کاربردی بودن هنر خوشنویسی را به تعالی رساندند که به جز چند هنرمند سرآمد سنتی، هیچیک از هنرمندان کلاسیک صندلیی در کنار این هنرمندان جوان ندارند. در داوری آثار ما در کنارمان نصرالله افجه ای را داریم که یکی از فرهیخته ترین استادان خوشنویسی است و در روینمودهای معاصر و مدرن به خصوص در زمینه گرایش رنگ و نقاشی خط به خوبی می تواند گروه داوری را پوشش دهد. همچنین غلامحسین امیرخانی که استاد مسلم این حوزه هستند را داریم.

کابلی درباره داوری ادامه داد: در انتخاب آثار بسیار احساس مسئولیت خواهیم کرد و به دور از سلیقه شخصی و رویکرد فردی خودمان به آثار نگاه می کنیم. انتخاب یک نفر از میان انبوه هنرمندان بسیار سخت است. رویکردمان در این زمینه این است که با تشریک مساعی کار کنیم و به رای هم احترام بگذاریم چون هر یک از داوران تخصص جداگانه ای دارند. کوشش خواهیم کرد اگر برگزیده از یک خط بود، نفر تقدیری هنرمندی باشد که به خط دیگری پرداخته باشد. البته باید کارها را دید و بعد تصمیم گرفت. ولی کوششمان این است.

فلسفی نیز دراین باره گفت: همین یک جایزه را داریم و انتخاب بین خط های نسخ، ثلث، نستعلیق، نقاشی خط و ... واقعا کار سختی خواهد بود. ولی این روش بی سابقه هم نیست و پیش از این اینطور داوری نموده ایم. به هر حال بین خوشنویسان تفاهم وجود دارد زیرا چهل سال است که با هم زیست هنری نموده ایم.

فلسفی در پاسخ به سوال یک خبرنگار درباره عدم حضور پیشکسوتان خوشنویسی در این رویداد، گفت: ما رویدادهای زیادی در خوشنویسی داریم که در آنها پیشکسوتان حضور دارند اما توجه داشته باشید که پیشکسوتان به صورت معمول خودشان را از دایره رقابت خارج می نمایند تا به جوان ها فرصت حضور بدهند. طبیعی هم هست. هنرمندان تا جوان هستند به دنبال صندلی و دیده شدن آثارشان هستند. جشنواره اصلا محل رقابت جوان ها است. به طور معمول کسی که صندلی خود را به دست آورده تمایل زیادی ندارد که در این رقابت حضور داشته باشد. بنابراین اشکالی ندارد که پیشکسوتان حضور پر رنگی در جشنواره نداشته باشند.

در این بخش از جلسه، یدالله کابلی درباره ارزش و اعتبار هنر خوشنویسی گفت: اگر قرار باشد استادان حضور داشته باشند باید مثل همه جهان جایزه های بسیار خوب و شایسته ای برای این جشنواره در نظر گرفته گردد. به هر حال آنچه هنرمند پیشکسوت ارائه می نماید گاهی حاصل نیم قرن کوشش اوست و باید پاداش این کوشش را هم بگیرد. امیدوارم سال آینده این موضوع مورد توجه قرار گیرد. امروز 56 کشور در جهان دارند خوشنویسی می نمایند و این اهمیت پرداختن به خوشنویسان ایرانی را جدی تر می نماید.

وی ادامه داد: تنها نمایشگاه محض خوشنویسی در مسکو برگزار می گردد و من در آنجا دیدم که با وجود پیشرفت تکنولوژی هنوز هنر خوشنویسی بسیار جدی دنبال می گردد. این در حالی است که مهد واقعی خوشنویسی جهان ایران است و این مسئولیت مدیران ماست که آن را حمایت نمایند. ما بسیار بیشتر از ظرفیت 50 ساله مان به تعالی و تکامل این هنر پرداختیم. حالا نوبت مسئولان است که این میراث را حمایت نمایند. موزه های بزرگ جهان پر از آثار خوشنویسی ایرانی است. تنها در مصر 7هزار برگ خوشنویسی ایرانی نگهداری می گردد و در موزه های هند تخمین می زنیم که تا 17 هزار برگ خوشنویسی ایرانی وجود دارد. امیدوارم در دوره های آینده جشنواره تجسمی فجر به خوشنویسی به چشم یک هنر قدسی نگاه گردد.

فلسفی در ادامه درباره افزایش انگیزه برای شرکت هنرمندان در جشنواره فجر گفت: آنچه مقدور بوده در فراخوان آمده است. کسانی که کارشان روی دیوار نمایشگاه جشنواره می رود انگیزش لازم را از طرف جشنواره کسب می نمایند. این آثار که بین 50 تا 80 اثر خواهد بود در کتاب جشنواره منتشر می گردد. ما در جشنواره شاهد رقابت بهترین ها هستیم. همین حالا ما دویست تا سیصد استاد زبده خوشنویسی داریم که حضور آنها انگیزه را برای شرکت هنرمندان جوان در این رقابت زیاد می نماید.

در انتها این نشست، یدالله کابلی تاکید نمود: بهترین آثار روی دیوار می روند و سقفی برای هیچیک از شاخه های خوشنویسی نیست. برترین کارها بنا بر فضایی که به ما در موزه صبا داده می شوند نمایش داده خواهند شد.