راهی برای موفقیت پژوهشگاه ها در گذر از شرایط مالی فعلی - مجله پیامکی

به گزارش خبرنگاران، دکترغلامحسین رحیمی در پنجمین جلسه امسال مجمع که به میزبانی پژوهشگاه دانش های بنیادی برگزار گشت، در سخنانی با ابراز خرسندی از گزارش فعالیت ها و دستاوردهای پژوهشگاه ها، پژوهشکده ها و موسسات پژوهشی عضو مجمع که در این جلسه ارائه شد، گفت: این گزارش ها نشان از توجه جدی پژوهشگاه ها به تحقیقات کاربردی و احتیاجهای کشور داشت و البته هر قدر مشارکت پژوهشگاه ها در برطرف مسائل و مسائل عاجل کشور بیشتر باشد، بهتر می توانیم صندلی و اهمیت فعالیت مراکز پژوهشی را به جامعه و مسوولان اثبات کنیم.

به گفته وی، در جریان پاندمی اخیر کرونا نیز شاهد بودیم که پژوهشگاه ها در کنار کارهای اساسی علمی خود در حوزه کرونا هم نسبت به برطرف احتیاجهای کشور احساس مسئولیت نموده و با تمام توان در این حوزه نیز ورود پیدا کردند.

تاسیس آزمایشگاه های استاندارد برای تامین بودجه بخش پژوهشی

رحیمی در ادامه با اشاره به سوابق و مسئولیت های مختلف خود در حوزه پژوهش و فناوری از جمله ریاست سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران، مرکز طرح های کلان ملی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و صندوق نوآوری و شکوفایی و همچنین آشنایی با سازوکارها و امکانات موجود و تعامل نزدیک با مدیران و مسئولان این بخش ها ابراز امیدواری کرد با همفکری و یاری همکاران در موسسات پژوهشی وزارت علوم بتواند به تامین اعتبارات مورد احتیاج و کاهش مسائل و موانع پیش روی این موسسات یاری کند.

معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم، با بیان اینکه ایجاد آزمایشگاه های استاندارد از جمله راهکارهای درآمدزایی پژوهشگاه ها و تامین بخشی از بودجه مورد احتیاج آنهاست و مراکز پژوهشی با برخورداری از تجهیزات آزمایشگاهی و نیروهای زبده فرصت های خوبی در این زمینه دارند، اظهار کرد: پژوهشگاه های علوم انسانی هم می توانند در بحث استاندارد فعال شوند چون در این حوزه ها هم مسائل زیادی وجود دارد که باید استانداردسازی شوند. البته پژوهشگاه ها باید توجه داشته باشند که ارائه محصول و خدمات و ورود به بازار، الزامات خاص خود را دارد که با سازوکار مدیریت پژوهش کاملاً متفاوت است.

رحیمی در ادامه با بیان اینکه عمده دانشگاه ها و موسسات پژوهشی کشور به جز چند موسسه و دانشگاه عظیم، محصول انقلاب اسلامی هستند و در واقع مهم ترین رهاورد انقلاب، نظام علمی محکمی است که ایجاد نموده است، اظهار کرد: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی برای تامین احتیاج دستگاه های اجرایی، دانشگاه هایی توسط وزارتخانه ها و دستگاه های مختلف تشکیل شد و توانست طی هفت، هشت سال نیروی انسانی تخصصی مورد احتیاج آنها را تامین کند.

وی ادامه داد: بعد از چند سال با این مسئله روبرو شدیم که اگر قرار باشد نیروی متخصص مورد احتیاج دستگاه های اجرایی توسط دانشگاه ها و مراکز آموزشی عالی وابسته به آنها تامین گردد، تکلیف دانش آموختگان دانشگاه های دیگر کشور چه می گردد و خوشبختانه خود دستگاه ها متقاعد شدند که در حوزه آموزش عالی فعالیت نکنند ولی درخصوص پژوهشگاه های وابسته به دستگاه ها مسائلی وجود دارد. چون به رغم توانمندی بسیار بالای پژوهشگاه های وابسته به وزارت عتف بعضاً ارجاع طرح ها به پژوهشگاه های وابسته به آنها فزونی می یابد.

معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم در ادامه با اشاره به تجربه خود در دوره تصدی مرکز طرح های کلان ملی فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، گفت: از دلایل توفیق طرح های کلان فناوری در آن دوره این بود که برای هر پروژه چهار نهاد علمی، حامی، مجری و متقاضی را کنار هم قرار می دادیم. مثلاً در طرح ساخت کاوشگر خلیج فارس، پژوهشگاه اقیانوس شناسی به عنوان متقاضی از ابتدا در کنار مجری طرح (صنایع دریایی وزارت دفاع) حضور داشت و ارزیابی ها و گزارش های نهاد متقاضی برای ما بسیار مهم بود.

لزوم گسترش کمی و کیفی مقالات منتشر شده

رحیمی در ادامه درخصوص نگرش خود درباره چاپ مقاله و همچنین تحقیقات بنیادی گفت: معتقدم انتشار مقالات چه در نشریات باکیفیت داخلی و چه در مجلات بین المللی اقدام بسیار مثبتی است که باید از لحاظ کمی و کیفی گسترش پیدا کند و جهت خوبی که در ارتقای تمام شاخص های کمی و کیفی این حوزه پیموده ایم با قدرت ادامه یابد. البته معتقدم بخش قابل توجهی از تحقیقات پژوهشگاه ها باید رویکرد کاربردی داشته و در جهت برطرف احتیاجهای کشور باشد.

عدم تطبیق بودجه با ماموریت های پژوهشی

همچنین پیش از سخنان معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم، دکترحسین میرزایی، دبیرمجمع پژوهشگاه های ملی کشور در سخنانی با تبریک انتصاب دکتر رحیمی به این سمت و تشکر از حضور وی در نخستین جلسه مجمع که پس از انتصاب وی برگزار می گردد، اظهار کرد: مجمع پژوهشگاه های ملی کشور شامل 16 پژوهشگاه و موسسه پژوهشی ملی مستقل و غیردانشگاهی تابع وزارت علوم است که دارای 780 عضو هیات علمی و ظرفیت علمی وتجهیزاتی کم نظیر و غیر قابل تکراری است.

وی با بیان اینکه این مراکز در تمام حوزه های تخصصی مشغول خدمت و گره گشایی از مسائل کشور هستند و بودجه اختصاص یافته به مجموعه های پژوهشی وزارت علوم به هیچ وجه با احتیاجها و ظرفیت های گسترده پژوهشی کشور هماهنگی ندارد، تاکید نمود: با توجه به چالش های بودجه ای دولت که ناشی از محدودیت منابع است استفاده از ظرفیت دستگاه ها اجرایی و بخش خصوصی راه اصلی پیش روی ماست.

دکترمیرزایی همچنین راه دیگر برای کاهش مسائل بخش پژوهش و فناوری کشور را استفاده از ظرفیت صندوق توسعه ملی دانست که با مجوز رهبری نظام صورت می پذیرد و با توجه به حمایت ها و تاکیدات مداوم معظم له از امر پژوهش و فناوری و مطالبه تخصیص 3 تا 4 درصد از فراوری ناخالص داخلی اعتبارات پژوهشی از این ظرفیت باید مورد درخواست وزارت علوم قرار گیرد.

رییس پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی از معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم درخواست کرد به این دغدغه مشترک پژوهشگاه ها و مجموعه همکاران پژوهشی وزارت علوم توجه نموده و با پیگیری آن اقدام ارزشمندی را در این حوزه به جای بگذارد.

میرزایی در انتها با اشاره به ملاقات اعضای مجمع پژوهشگاه های ملی کشور با معاون اول رییس جمهور و رییس سابق مجلس بر مطالبه جدی مجمع برای مشارکت پژوهشگاه ها در کمیسیون های دولت و مجلس به منظور ارائه مشاوره و حضور در تصمیم سازی ها تخصصی براساس رهیافت های پژوهشی و علمی تاکید نمود.

دکترلاریجانی، رییس پژوهشگاه دانش های بنیادی نیز ضمن ارائه گزارشی از فعالیت های پژوهشگاه دانش های بنیادی بر ضرورت اشتراک و هم افزایی امکانات و تجهیزات مراکز پژوهشی و شبکه علمی موسسات تاکید نمود.

بنا بر اعلام روابط عمومی وزارت علوم، در این جلسه روسای موسسات پژوهشی عضو مجمع نیز هر یک گزارشی کوتاه از اقدامات و دستاوردهای هر موسسه ارائه دادند.