کنشگر نهادی و خلق شهروند مسئول
به گزارش مجله پیامکی، از میان سه رده اجتماعی کنش شهرنشینان صندلی های کلان به وزرا، وکلا و نخبگان سیاسی تعلق دارد. صندلی میانی مدیران، فعالان عمومی و نخبگان محلی هستند و صندلی خرد به کارگر، دانشجو، مربی و نقش های روزمره افراد عادی مربوط است.
اگرچه همه شهرنشینان به صورت بالقوه ای در صندلی شهروند مسئول و مطالبه گر قرار دارند، اما بار اصلی این نقش را بخشی از صندلی میانی اعم از مدیران نهادی، نخبگان و روشنفکران محلی یا صنفی بر دوش دارند که می توان آنها را کنشگر نهادی نامید. این گروه از یک سو حلقه واصله مردم عادی با ساختارهای قدرت و تصمیم گیری اند؛ از سوی دیگر، به سبب تجربه و آگاهی شان در میان مردم شناخته شده و دارای اعتبار هستند. از این رو، کنشگران نهادی می توانند در پیوند دولت-ملت نقشی اساسی بازی نموده و آن را تحکیم بخشند.
تا زمانی که یک استاد دانشگاه در کلاس ها و حتی پژوهش ها به بحث درباره مدیریت بحران می پردازد، به نقش حرفه ای خُرد خود همت گماشته که به جای خود با ارزش است. نظیر وی فردی است که در یک صنف یا محله سال ها به خلق تجربه و کسب احترام در میان جماعت پرداخته است. اما وقتی که صندلی کنشگر نهادی را اختیار نموده و به عنوان میانجی درباره مسائل صنفی و عمومی جامعه مشارکت می نمایند، نقشی اخلاقی و برگزیده توأم با مسئولیت پذیری و مطالبه گری را در عمل نشان می دهد. اگر چنین افرادی در بحران هایی که درون صنف یا سازمان آنها یا در حدی فراتر مانند پاندمی کرونا رخ می دهد، حاضر بوده و مداومت نمایند، سایر مردم نیز به آنان پیوسته و با مشارکت در حل مسائل به مشق مسئولیت پذیری و مطالبه گری می پردازند. اما اگر این گروه غایب در بحران ها و مسائل باشند، قطعاً مردم نیز از همین افراد که الگوی محلات، اصناف و سازمان ها هستند، به نقش های خودشان رنگ و مایه می زنند.
لذا مسئولیت اجتماعی در مرحله اول پروژه یا موضوع فکری افراد پیشرو، نخبگان محلی و کارآفرینان سازمانی بوده و در مرحله دوم به سبب میانجیگری این گروه، به موضوع تمام جامعه تبدیل شده و آنها را از شهروندان بالقوه یا شهرنشین به شهروندان بالفعل و واقعی تبدیل می نماید. گذار شهرنشینان از افراد منفعل به شهروندان خلاق و پیگیر، دقیقاً در ماجرای حل مسائل و بحران های اجتماعی عمومی است که رقم خورده و ماندگار می گردد. اگر در موضوعات ومسائل روزمره این گروه غایب بوده و بار مسائل را به کفایت و خلاقیت مدیران وانهند، در بحران های جمعی مانند سیل، زلزله و پاندمی که دامنه مسائل فراتر رفته و از اعتماد و بی اعتمادی مردم در تجویز دارو و مشارکت در اجرای پروتکل ها سوء استفاده می نماید، حضور آنان وجوب و ضرورت می یابد. در وهله اول کرونا آزمونی برای سنجش توانایی جامعه ما برای خلق مسئولیت پذیری و تجلی شهروند بالفعل یا واقعی است. در وهله دوم نتایج خطرناکی که کرونا می تواند نشان دهد، پاسخی به عملکرد اخلاقی کنشگران نهادی و کارآمدی حرفه ای مدیرانی است که باید این موضوع را در مدیریت اجتماعی همت می نهادند.
*جامعه شناس
منبع: ایران
منبع: خبرگزاری پانا