کتاب کندوکاو فلسفی برای بچه ها و نوجوانان منتشر شد - مجله پیامکی

در این کتاب کوشش شده بعضی از سوالات و شبهه ها در خصوص برنامه فبک و نیز داستانهای مورد استفاده در آن که ترجمه شده اند پاسخ داده گردد.

در مقدمه این کتاب آمده است:

کتاب حاضر شامل پیشگفتار، تبادل نظرهایی با پیشروان برنامۀ فبک و بخش ضمائم است. در پیشگفتار با ارائۀ چشم­اندازی از برنامۀ فلسفه برای بچه ها در ایران، به نقدهای وارد شده بر فبک و پاسخ به آنها پرداخته شده و سپس به وضعیت کنونی پرورش تفکّر در ایران و موانع ورود آموزش تفکّر به مدارس، نحوۀ ورود آن به بعضی از مدارس، تهیه و تألیف کتب درسی مناسب برای کلاس فبک و بومی­سازی برنامۀ فبک اشاره شده است. این قسمت خلاص های از تبادل نظرهایی است با مجلّات مختلفی چون اطّلاعات حکمت و معرفت، فصلنامۀ اخلاق، علوم تربیت و روانشناسی و بعضی از سایت­ها تخصّصی که دیدگاه­های مؤلّف را منعکس می­کند.

بخش گفت وگو شامل تبادل نظر با پیشگامان فبک ازجمله فیلیپ کم، مان گریگوری، رسنانی هاشم و سوزان گاردنر است. در تبادل نظر با فیلیپ کم، پیشگام ورود فلسفه به مدارس استرالیا، در خصوص ویژگی­ های داستان­ های فبک بحث می گردد و به نقاط قوّت و ضعف بعضی از داستان­ های کوتاه در زمینۀ فبک و ازجمله رمان­ های لیپمن اشاره می گردد.

در تبادل نظری بعدی که با مان گرگوری، استادیار مبانی تعلیم و تربیت در دانشگاه ایالتی مونت کلر، انجام شده است، وی مروری به رخدادهای مختلف و تأثیر فلسفه برای بچه ها در زمینه­ های مختلف فرهنگی و غیره نموده است؛ همچنین در این تبادل نظر نگاهی به داستان­ های فلسفی برای بچه ها، پارادایم جدید تأمّلی و رابطۀ روانشناسی با فلسفه برای بچه ها شده است.

در تبادل نظر با پرفسور رسنانی هاشم، پیشگام برنامۀ فبک در مالزی و مؤسّس گروه پژوهشی تحت عنوان CPIE، در خصوص کلّیّت دیدگاه ها و فعّالیّت های وی در مالزی و اینکه ایشان چگونه تفکّر فلسفی را در کشوری با رویکر اسلامی ترویج نموده و از رویکرد فلسفی سنّتی اسلامی در برنامۀ فبک بهره گرفته­است بحث و تبادل نظر شده است.

تبادل نظری بعدی با سوزان گاردنر، استاد فلسفه در دانشگاه پاپیلانو در ونکور شمالی کانادا، انجام شده است. در این تبادل نظر مشخّص شد که گاردنر بر خلاف همتایان پراگماتیست خود معتقد است که حقیقت در حلقۀ کندوکاو حرف اوّل را می­زند و محور اصلی کندوکاو کلاسیک در فلسفه برای بچه ها است.

در بخش ضمائم مقالاتی آمده است که هرکدام به نحوی با مباحث تبادل نظرها مرتبط است. ازجمله در جلد اوّل کتاب کندوکاو فلسفی با اسکار برینیفیر مصاحبه شده است و ایشان روش خود و تفاوت­هایش را شرح داده است. در این جلد ملیحه راجی به شرح بیشتری از روش برنیفیر و بیان مزیّت آن پرداخته است.

مقالۀ بعدی با عنوان آیا برنامۀ فلسفه برای بچه ها به مدارس تعلّق دارد؟، نوشتۀ خانم جوانا مورلن است. ایشان به واسطۀ تجربۀ عملی­اش در مدارس، دلایلی ارائه می دهد تا نشان دهد برنامۀ فلسفه برای بچه ها به عنوان پارادایم تأمّلی با پارادایم سنّتی­ای که در مدارس حاکم است سازگاری ندارد. او در این مقاله این ناسازگاری­ها را با ارائۀ دلایل و به صورت مستند منعکس نموده است. این مقاله شرح­دهندۀ بحث­هایی است که در طی تبادل نظر با وی (در جلد قبلی) مطرح شده است.

مقاله بعدی نوشتۀ کوتاهی است که متیو لیپمن به عنوان مقدّمه بر مدخل داستان ها و فلسفه برای بچه ها در کتاب بچه ها متفکّر و تعلیم و تربیت نوشته است و در آن خلاصه­ای از مقالات آن مدخل را ارائه نموده است. سپس یکی از مقالاتی که لیپمن توصیفش می نماید با عنوان کودک و داستان، نوشتۀ ارنست اسکچل در ادامه آمده است. این مقاله به همراه مقالۀ قبلی می تواند مکمّل تبادل نظر با فیلیپ کم باشد.

مقالۀ کتاب های فلسفی در برابر دیالوگ فلسفی، نوشتۀ مارتا نوسبام، فیلسوف شهیر معاصر، است. او در این مقاله ایدۀ سقراط را به خوبی شرح می دهد و راهی برای برطرف این مشکل پیشنهاد می نماید.

در مقالۀ تأمّلات پیرامون آرای کارل پوپر و فلسفه برای بچه ها، فیلیپ گوین کوشش می نماید روش پوپر را شرح دهد و نشان دهد که اتّفاقاً در حلقۀ کندوکاو برنامۀ فلسفه برای بچه ها، روشی که پوپر برای حفظ درستی و عینیت معارف پیشنهاد می نماید، تحقّق می­یابد (یا می تواند تحقّق یابد). این مقاله می تواند مکمل تبادل نظر با سوزان گاردنر باشد که معتقد است در حلقۀ کندوکاو ما می­توانیم به حقیقت ـ اگرچه موقتی ـ دست یابیم.

مقالۀ بعدی با عنوان فلسفه و گروه های انسانی واحد در تعلیم و تربیت، نوشتۀ میکائیل شلایفیِر است. این مقاله رویکرد برنامۀ فلسفه برای بچه ها را نسبت به نسبی گرایی مشخّص می­کند و نشان می­دهد که در این برنامه، کلّیّت گرایی و دنیا شمولی ملاک­ها و باورها مورد پذیرش و دفاع قرار می­گیرد. نویسندۀ مقاله نشان می دهد که حتّی دیویی هم با توجّه به بعضی از آثارش، این حقیقت را می­پذیرد و معتقد است که بر اساس آن تمام ساکنین کرۀ خاکی می توانند با یکدیگر تبادل نظر نمایند و ادّعاهای همدیگر را بر اساس آن ملاک­ها آنالیز و ارزیابی نمایند. این مقاله به رویکرد حقیقت­ محوری از فلسفه برای بچه ها که گاردنر در تبادل نظریش به آن اشاره می نماید و نیز به مقالۀ فیلیپ گین مربوط است.

در مقالۀ بعدی با عنوان تبادل نظری خلاق: مکالمه برای تفکّر، نوشتۀ رابرت فیشر، به تعریف تبادل نظر، انواع و ویژگی­ها و کاربردهای آن پرداخته شده و فرق آن با بحث و جدل و گپ و گفت شرح داده شده است.

مقاله آخر ترجمة مقاله نامه ای به معلم نوآموز: آموزش کشف هری استوتلمیر از کتاب مطالعه در باره فلسفه برای بچه ها، کشف هری استوتلمیر است. این مقاله توسط آن مارگارت شارپ و به شکل نامه خطاب به مربیان در حال آموزش نوشته شده است. در جلد اول همین کتاب چند تبادل نظر با وی داشتیم که در اولین تبادل نظر مطالب ارزنده ای راجع به داستان های برنامه فبک و نیز توصیه هایی به مربیان ارائه شده است. این مقاله شرحات جالبی در خصوص جنبه های فلسفی کتاب هری ارائه شده است که همراه با توصیه هایی برای مربیان است.