با سنت عجیب پاک کردن گوش در چین آشنا شوید - مجله پیامکی

با تور چین سفری خاطره انگیز را تجربه کنید.

پاک کردن گوش، از جمله فرهنگ های منحصربه فرد شهر چنگدو در چین است، که قدمت بسیار زیادی نیز دارد؛ اما امروزه به دلیل بعضی مسایل بهداشتی و نیز عدم علاقه و توجه نسل جوان به یادگیری این حرفه و شرکت در این مراسم، در حال نابودی است. این فرهنگ، همه ساله گردشگران زیادی را به خود جذب می نماید و نیازمند انجام مطالعات رسمی به منظور احیا و شناساندن آن به دنیا است.

صداهای بسیار بلندی از قهوه خانه های پارک های پر از درخت و پر رفت وآمد چنگدو، مرکز استان سیچوآن در جنوب غربی چین، به گوش می رسد. این صدا به آرامی از میان لبه رودخانه ها و کانال های شهر، خیابان های باریک با خانه های شیروانی و از میان راهروهای سالن های اجرای اپرا، جایی که شخصیت های پنهان هر شب در آن می رقصند و آوازهای باستانی خود را می خوانند، عبور می نماید و به گوش می رسد. شاید صدایی از نوع صدای یک فروشنده غذای خیابانی! اما صدا همان طور که نزدیک تر می شود، شکل غیرمعمولی به خود می گیرد. آیا این صدای تیز کردن چاقو است؟ یا صدای تنظیم کردن ساز یک گروه نوازنده پیانو؟

در انتها، منبع سر و صدای اسرار آمیز ظاهر می شود: یک دستگاه بلند و دو طرفه فلزی که به شکل یک دیاپازون بوده و صدایی مانند آن را فراوری می نماید. این ابزارها به طور ثابت و محکم برای وارد کردن ضربه های ناگهانی به منظور تمیز کردن کانال گوش های مشتریان، در دستان پاک نماینده های گوش چنگدو، نگه داشته می شوند.

دیدن این پاک نماینده های گوش، اتفاقی معمولی در خیابان های چنگدو و بخشی از یک سنت محلی منحصربه فردی است که به نظر می رسد قدمت آن به قرن ها پیش باز می شود. طبق گفته نویسنده کتاب آشپزی و مبلغ مواد غذایی چینی، فوچسیان دانلپ، که در خصوص تجربه خود در زمینه دوستی با یک پاک نماینده گوش در اواسط دهه 1990، هنگامی که در چنگدو تحصیل می کرد، نوشته است، این کار به دوران سلطنت سلسله سونگ باز می شود (690-1279). در این روز، مردان - و تعداد کمی از زنان - در قهوه خانه های محبوب شهر که در مکان هایی مانند پارک های مرکزی شهر، خیابان های پهن و باریک، کوچه های پر پیچ و خم جدید و ساختمان های ساخته شده به سبک سلسله چینگ، می کردند. با وجودی که آن ها یک فروشگاه موقت برای چند روز با چند جایگاه راه اندازی می کردند؛ اما کار آن ها همچنان یک کار غیررسمی تلقی می شد.

برای درک اینکه چرا مردم حاضر هستند مبلغی بابت آنالیز وضعیت کانال گوش خود در ملاعام پرداخت نمایند، باید دیدگاه کلی چینی ها در خصوص بهداشت گوش را بدانیم. در حالی که استفاده از گوش پاک کن در غرب، امری عادی است، در بسیاری از نقاط آسیای شرقی، نیز معمولا استفاده از چمچمه های گوش - وسیله ای بلند و نازک که یک طرف آن مانند یک قاشق کوچک پهن شده - برای پاک کردن ترشحات اضافی گوش، امری عادی است. نویسنده اصلی مقاله می گوید: مادر چینی من وقتی که من خیلی کوچک بودم، یک چمچمه گوش از جنس چوب بامبو داشت؛ اما به یاد نمی آورم چگونه از آن استفاده می کرد.

عمل چنگدو، چیزی بیش از تمیز کردن گوش است. عمل تائور (Tao er)، یا خالی کردن گوش، که در اینجا انجام می شود، کاری استادانه و دقیق است، که در مدت 20 تا 30 دقیقه و با استفاده از مجموعه ای از ابزارهای تخصصی انجام می گیرد. افرادی که در این کار بسیار ماهر هستند می توانند این کار را به راحتی و به سرعت اصلاح مو انجام دهند. این کار برای گردشگران، به عنوان یک خاطره لذت بخش از سفر به چنگدو محسوب می شود. طبق گزارشی که در سال 2016 توسط سرویس خبری چین منتشر شد، پاک کنان گوش، آموزش های بسیاری می بینند تا مهارت هایی مانند دقت و ثبات را قبل از اینکه حتی گوش را لمس نمایند، بیاموزند. یکی از تمرین هایی که انجام می هند، این است که نخ های کوچک و نازک فیتیله شمع روشن را بدون اینکه شعله شمع خاموش شود، با استفاده از موچین، بیرون می کشند.

دونلوپ، در خاطرات سفر خود به چنگدو در دهه 1990، با عنوان بال کوسه و فلفل سیچوآن: خاطره تلخ و شیرین غذا در چین، اولین جلسه ای که برای تمیز کردن گوش خود رفته بود را به عنوان احساساتی تکان دهنده و لذت هیجان انگیز توصیف می نماید. با این توصیفات، چگونه می توانستم فرصت رفتن به آنجا را از دست بدهم.

چند روز بعد از ورودم به شهر، هنگامی که در حال چشیدن یک کاسه چای گل یاس در قهوه خانه همینگ واقع در پارک مرکزی شهر بودم، صدای مردی که گوش تمیز می کرد را دوباره شنیدم. استاد شو را صدا زدم تا گوش های مرا نیز تمیز کند و زمانی که چراغی که به سرش بسته بود را تنظیم کرد و با یک چنگالک نازک فلزی به گوشم نزدیک شد، اندکی مضطرب شدم.

سریع پرسیدم: آیا صدمه خواهد زد؟ اما دیگر برای پشیمانی و فرار خیلی دیر شده بود.

او زمزمه کرد: اصلا آسیبی نمی رساند؛ همان چیزی که دندانپزشک من هنگام روشن کردن دریل وحشتناک خود می گفت!

استاد شو، ابتدا چیزی را در اطراف گوشم چرخاند و سپس به کشتن هر چه که داخل گوشم بود اقدام کرد. کاوش او در بخش های مخفی و بسته جمجمه ام به طور تعجب برانگیزی قابل تحمل بود! این کار او باعث قلقلک گوشم می شد، درست مانند اینکه یک نقطه منحصربه فرد از پای یک نفر که به آن حساس باشد را قلقلک بدهند: ترکیبی از یک حس راحتی و لذت خارق العاده بود. من تمام کوشش خود را کردم تا ساکن و بی حرکت بمانم. کار خیلی سختی نبود البته تا زمانی که استاد شو به خاطر وضعیت درون گوشم آغاز به نچ نچ کردن کرد.

خیلی کثیف است خیلی و گفت شما باید این کار را زود به زود انجام دهید.

او شرح داد که ترشحات گوش مردم آسیا خشک و پوسته پوسته است و تمیز کردن آن در مقایسه با ترشحات گوش چسبنده غربی ها آسان تر است و متاسفانه؛ به نظر می رسد من هم، ژن ترشحات گوش خود را از پدر ایرلندی-اسکاتلندی ام به ارث برده ام. او برای اثبات حرف خود، تکه بزرگی را که همان لحظه از گوشم خارج نموده بود را نشانم داد و گفت جزییات را برایت مو به مو شرح خواهم داد.

استاد شو، پس از خارج کردن تمام ترشحات از داخل گوشم، ابزار دیگری که دارای یک پر در انتهایش بود را تا انتهای گوشم که تازه آن را تمیز نموده بود، فرو برد و به طور ملایم داخل کانال گوشم چرخاند. در انتها نیز، ابزار چنگال مانند خود را از گوشم بیرون کشید و با وارد کردن ضربه به آن به طور شگفت انگیزی باعث فراوری صدای وز وز در نزدیکی عصب های گوشم شد. او همه این مراحل را در سمت دیگر سرم نیز انجام داد و به سرعت به سراغ مشتری بعدی خود رفت. درست است که من با یک حس شنوایی فراانسانی آنجا را ترک نکردم؛ اما تجربه آن به طرز شگفت انگیزی جالب بود. مانند خاریدن یک محل خارش غیر قابل دسترس.

اگر چه ادعاهایی درباره اینکه این شیوه درمان سبب بهبود سلامت از طریق تحریک نقاط طب فشاری بدن می شود؛ اما هیچ مدرکی برای اثبات این امر وجود ندارد. کلودیا هوانگ، انسان شناس و دانشجوی دکتری دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس، که در حال حاضر در زمینه پیر شدن جمعیت سیچوآن مطالعه و تحقیق می نماید چنین می گوید: من با همه آنچه که مردم برای آسایش و سلامتی انجام می دهند، موافقم اما طبق گفته مادر دکترش که در دانشگاه چنگدو دانشگاه طب سنتی چینی آموزش دیده بود، هیچ نظام پزشکی در دنیا وجود ندارد که ورود اشیای خارجی به داخل کانال گوش را تایید کند. مردم این کار را انجام می دهند، زیرا فکر می نمایند این کار حس خوبی به آن ها می دهد.

در حقیقت، شایع ترین صفتی که برای توصیف اثرات تمیز کردن گوش می توان به کار برد، واژه شفو است؛ اصطلاحی که به معنی راحتی، متعادل، طراوت و آرامش است. شفو، کلمه ای برای شرح این که چگونه رسم تمیز کردن گوش به بخشی از زندگی خیابانی در چنگدو تبدیل شده است، است. شهری ناشناخته در اطراف چین که سبک زندگی آرامش بخش و منحصربه فردی دارد.

به گفته اردن پورتر، فردی کانادایی که هشت سال قبل خانه خود را در چنگدو ساخته است: بخشی از زندگی در چنگدو، این است که خودتان را در لحظه رها کنید و اجازه دهید حس و حال شهر شما را در خود غرق کند. او شرکت خود، با نام تور غذاهای چنگدو را تاسیس کرد تا به بازدیدنمایندگان در کشف بخش لذت بخش شهر، نمونه هایی از غذاهای مشهور تند محلی مانند نودل های دان دان و ماپوتوفو یاری کند. تمیز کردن گوش باعث این کار می شود. این فعالیتی است که در فرهنگ چنگدو ایجاد شده است. برای مکث کردن، نشستن و تسلیم تجربه شدن- او با خنده اضافه نمود: این کار در واقع، مانند شل کردن کمربند در ملاعام است.

منطقه چنگدو برای مدت طولانی به عنوان محلی با استرس کم، همراه با غذای فراوان و آب و هوای دلپذیر و جایی که فرهنگ و ادبیات می توانستند رشد نمایند، بوده است. یانگ یونگ و سیما یانگرو، دو شاعر برجسته سلسله هان (206 ق.م- 220 ب.م)، هر دو در این شهر متولد شده اند. دوفو (712-770)، شاعر مشهور کلاسیک (712-770)، که اغلب به عنوان شاعر حکیم چین نامیده می شود، چنگدو را به عنوان مکانی برای نوشتن یک اثر مهم خود در 40 سالگی انتخاب کرد. پورتر می گوید: اینجا همواره محلی تجاری بوده است، ایده های جدیدی که وارد آن شد، آنجا را به مکانی خلاقانه اما همچنان آرامش بخش تبدیل نموده است. آن ها نیازی به سعی برای به دست آوردن چیزی نداشتند همه آنچه که لازم بود به سمت آن ها می آمد.

آنچه که توسعه یافت، نه تنها یک نوع لیبرالیسم بود، بلکه عاملی برای درک لذت برای کسانی که به دنبال لذت های زندگی بودند، نیز محسوب می شد - از ساعت های طولانی معطل شدن در قهوه خانه ها، نوشیدن تعداد نامحدودی از فنجان های چای و شکستن تخمه هندوانه تفت داده شده گرفته تا درمان خود از طریق ماساژ یا تمیز کردن گوش. این یک جمله معروف در بین مردم چین است که می گوید: جوان ها نباید به چنگدو بروند و پیرها نیز نباید آنجا را ترک نمایند. اعتقاد آن ها بر این است که شیوه زندگی آرام سبب خاموشی جنب و جوش جوانان می شود، در حالی که این حالت بهترین راه برای ادامه سال های باقی مانده زندگی افراد میانسال و سالخورده است.

طبق گفته آنیتا لای، کسی که در چنگدو متولد و بزرگ می شود، نسل جوان امروز، علاقه زیادی به تمیز کردن گوش خود ندارد. او می گوید که یک شکاف جدی نسبی میان مشتریان پاک نمایندگان گوش وجود دارد به طوری که تقریبا نیمی از مشتریان را گردشگران، چه داخلی و چه بین المللی، و نیمی دیگر را مردم محلی تشکیل می دهند، که این مردم محلی نیز اغلب افراد پیر هستند. لای می گوید: بسیاری از جوانان فکر می نمایند که این کار کمی ترسناک است و ممکن است از نظر بهداشتی و سلامتی نگران نماینده باشد. او اعتراف کرد که با وجود اینکه تمیز کردن گوش هنوز هم نقش مهمی در فرهنگ چنگدو دارد؛ اما او خودش نیز به دلایل گفته شده هرگز آن را امتحان ننموده است.

اما اگر جوانان علاقه مند نباشند، آیا این سنت همچنان در نسل های آینده باقی خواهد ماند؟ در گزارشی از سرویس خبری چین، یک پاک نماینده گوش به نام چن کیائو نگران آینده حرفه اش بود. او می گوید که شناخت رسمی و حفاظت از این سنت لازم است. ما می خواهیم [این حرفه] را برای نسل های بعدی به ارث بگذاریم و از آن به عنوان نمودی از فرهنگ چنگدو - میراث فرهنگی نامشهود - محافظت کنیم.

اما تا فرا رسیدن آن روز، چن و همتایانش همگی تمام توان خود را برای انجام هر چه بهتر حرفه خود به کار خواهند گرفت: ارسال مشتریان خود به سمت چشیدن طعم لذت بخش آرامش، یک گوش در یک زمان.

سنت هایی که ما را گرفتار خود می سازد، سریالی از سفرهای بی بی سی است که فرهنگ های موجود در سراسر دنیا را از طریق جست و جو و کشف آداب و رسوم متمایز آن ها، معرفی و احیا می نماید.