سرمایه گذاری در مسکن یا سوداگری؟ - مجله پیامکی

در پی این روند، افراد دیگری نیز از این فرصت استفاده نموده اند و تحت عناوینی، چون بسازوبفروش در سطوح مختلف کسب سود از این طریق را به عنوان شغل و کار در نظر گرفته اند. گروه دیگری، اما شبیه به آنچه که نوسان گیران بازار سرمایه انجام می دهند، با خریدوفروش قولنامه ای مسکن از اختلاف قیمتی مسکن کسب درآمد می نمایند. این، چرخه معیوبی است که هنوز راه حل هایی که از آن ها سخن به میان آمده، نتوانسته آن را به جهت مطلوبی برهم زند.

یکی از این راه حل ها که در جای جای دنیا نیز به کار بسته می گردد، طرح مالیات بر درآمد سرمایه است که نظیر آن با عنوان الحاق یک ماده به قانون مالیات های مستقیم و مقابله با سوداگری و کاهش التهابات بازار مسکن در تیرماه 1397 به مجلس شورای اسلامی ارائه شد و به رغم شرایط بسیار نابسامان بازار مسکن در چند سال گذشته هنوز اجرایی نشده است. باید توجه داشت که زمین و مسکن شهری به عنوان یک کالای قابل معامله با شرایط بسیار خاصی نظیر ناهمگنی و محدودیت همواره موردتوجه سوداگرانه و احتکار بوده است و وضع مالیات های مختلف مانند مالیات بر خانه های خالی ((Vacant Home Tax (VHT))، مالیات بر خانه های متروکه (Blighted Properties) و خانه های گران قیمت (نظیر Stamp Duty Land Tax (SDLT) T) در انگلستان نقش مهمی در تنظیم قیمت و بعلاوه مقابله با به وجود آمدن مسائل و بحران های مرتبط با زندگی شهری داشته است.

اما نکته ای که گاه در ایران مغفول می ماند، آن است که هدف از وضع مالیات بر املاک علاوه بر کاهش سفته بازی در زمینه مسکن، راهنمایی سرمایه ها به بازار های دیگر است و این مهم در صورتی عملی خواهد شد که بازار موازی مجذوب کننده تری برای سرمایه گذاری وجود داشته باشد که با توجه به شرایطی که در ابتدا گفته شد در حال حاضر چنین بازاری را در ایران شاهد نیستیم؛ چراکه مسکن همواره از یک روند صعودی قیمتی نسبتاً بالایی برخوردار بوده است. مهمتر از آن این است که یکی از علل اصلی افزایش قیمت مسکن در کلان شهر ها و به خصوص شهر تهران عدم عرضه زمین و مسکن به بازار مصرفی است.

در این بین اموال دولتی و سایر نهاد های عمومی از وزن بسیار بالایی برخوردار هستند. یعنی زمین ها و ساختمان های دولتی و مشابه آن که عرضه نمی شوند، سبب گرانی مسکن در تهران و کلان شهرهاست. با توجه به طرح موضوع مولدسازی این موارد می تواند تحت تدابیری جهت احتیاج واقعی به مسکن در بازار مسکن عرضه شوند. پس به طور کلی اگر در پی کاهش سوداگری در بازار مسکن هستیم، علاوه بر وضع هرچه سریع تر قوانین مالیاتی (ایجاد موانع مؤثر برای احتکار زمین و مسکن) و شناسایی خانه های خالی که تا به این لحظه میسر نشده است، ضروری است هم راه حلی برای ایجاد یک بازار مناسب سرمایه گذاری مولد پیدا کرد و هم با عرضه زمین ها و اموال نهاد های دولتی و عمومی پاسخی مناسب به احتیاج مسکن داد.