رشد سه برابری نشریات علمی ایران در معتبرترین پایگاه علمی جهان - مجله پیامکی

دهقانی گفت: تعداد نشریات در پایگاه آی.اس.آی (کلاریویت آنالتکیس) مرتباً در حال تغییر بوده و بعد از ارزیابی در صورت کسب امتیاز در پایگاه نمایه می شوند و گروهی از نشریات نیز سالانه از این فهرست حذف می شوند.

وی گفت: نشریات حاضر در 4 نمایه نامه علوم، علوم اجتماعی، هنر و انسانی و منابع علمی نوظهور توسط مراکز آموزش عالی در ارزیابی عملکرد پژوهشی مورد استناد قرار می گیرند. بکارگیری این نشریات در ارزیابی ها مختص ایران نبوده و در سراسر دنیا متداول است.

سرپرست ISC اضافه نمود: تعداد نشریات در این 4 نمایه نامه 21 هزار و 335 مورد است که 13 هزار و 607 نشریه مربوط به سه نمایه نامه علوم، علوم اجتماعی، هنر و انسانی و 7 هزار و 728 مورد آن متعلق به نمایه نامه منابع علمی نوظهور هستند. در حال حاضر (سال میلادی 2020) تعداد نشریات ایران در چهار نمایه نامه اصلی آی.اس.آی، 153 مورد است. این چهار نمایه نامه، اساس پایگاه استنادی وب آو ساینس را تشکیل می دهد اما تعداد نشریات تا انتها سال 2020 تغییر خواهد نمود.

وی اضافه نمود: تعداد نشریات نمایه شده جمهوری اسلامی ایران در پایگاه آی.اس.آی (کلاریویت آنالتکیس) در سال 2019 برابر با 123 مورد بود که در مقایسه با سال 2010 تقریبا سه برابر شده است. در سال 2010 تعداد نشریات ایرانی در آی.اس.آی 36 مورد بود که در سال 2011 به 42 نشریه افزایش یافت. در سال 2012 تعداد نشریات مجدداً افزایش یافته و به 46 مورد رسید. در سال 2013 تا 2018 تعداد نشریات ایران در آی.اس.آی به ترتیب به 46، 48، 110، 113، 116 و 118 مورد رسیده بود.

دهقانی گفت: با گذشت یک دهه هنوز چالش اصلی نشریات کشور میزان استفاده از علمی است که فراوری می نمایند. گزارش های استنادی نشریات (JCR) یا جی سی آر تنها نشریاتی را نمایه سازی می نماید که ضریب تاثیر کسب نموده اند. ضریب تاثیر از فرمولی تبعیت می نماید که دریافت استناد لازمه کسب آن است. نشریاتی که مقالات آنها در دو سال منتهی به سال ضریب تاثیر استناد دریافت نمایند ضریب تاثیر دار خواهند داشت و استنادها بیانگر میزان استفاده از مقالات نشریه هستند.

سرپرست ISC گفت: نشریات ضریب تاثیردار ایران در گزارش های استنادی نشریات نشان می دهد که علیرغم افزایش تعداد نشریات ایران، آنها ضریب تاثیردار نمی شوند هر چند تعداد نشریات دارای ضریب تاثیر در سال 2018 برابر با 36 مورد است. بنابراین، یکی از چالش های عمده نشریات بعد از نمایه شدن در پایگاه استنادی آی.اس.آی، کسب استناد مطابق با فرمولی است که ضریب تاثیر برمبنای آن محاسبه می گردد.

وی گفت: در سال 2019 استنادهایی که در این سال به مقالات نشریه ای که در دو سال قبل از آن یعنی 2018 و 2017 منتشر شده اند برای محاسبه ضریب تاثیر مورد استفاده قرار می گیرند. یکی از دلایل افزایش چشمگیر تعداد نشریات نمایه شده ایران در سال 2015، اضافه شدن نمایه نشریات نوظهور در این پایگاه استنادی بین المللی بوده است.

دهقانی افزود: از چالش های اصلی نشریات کشور استفاده از محتوای آنها در بین محققان بین المللی است که با آنالیز استنادهای انجام شده به مجلات قابل آنالیز است. افزایش کیفیت محتوا، بین المللی شدن نشریه و همچنین رویت پذیر شدن مقالات نشریه از عواملی هستند که می توانند به بالا بردن تعداد استنادهای نشریه یاری نمایند.

وی یادآور شد: نمایه سازی نشریات در نمایه های بین المللی از نگاه سیاستگذاران علم از اهمیت بسزایی برخوردار است. هر چند سهم زبان فارسی به عنوان زبان علم و همچنین تعداد نشریات نمایه شده کشور در نمایه های استنادی بین المللی در طی سال های اخیر افزایش یافته است، اما مقایسه تعداد نشریات نمایه شده در سطح بین المللی با آنچه نمایه نشده است، نشان می دهد که غالب این نشریات فقط در پایگاه های ملی نمایه و عرضه می شوند.

سرپرست ISC گفت: ایران از لحاظ تعداد نشریات علمی نمایه شده در پایگاه آی.اس.آی، در رتبه 22 دنیا و رتبه دو دنیا اسلام واقع شده است. کشور ترکیه در بین کشورهای اسلامی تعداد 225 نشریه در این پایگاه نمایه می نماید که این کشور را در رتبه 15 دنیا قرار داده است.

وی گفت: آمریکا، انگلستان، هلند، آلمان و سوئیس 5 کشوری هستند که بیشترین نشریات علمی دنیا در پایگاه استنادی آی.اس.آی نمایه نموده اند بدین معنی که بزرگترین ناشران علمی دنیا در این کشورها قرار دارند. اسپانیا، برزیل، ایتالیا، لهستان و هند کشورهای بعدی هستند که در زمینه انتشار مجلات برتر علمی فعال ترند.

دهقانی اضافه نمود: نمایه سازی نشریات در پایگاه های بین المللی و بویژه پایگاه های استنادی احتمال بازدید از نشریه و محتوای آن را افزایش می دهد که باعث می گردد محققین بیشتری با نشریه آشنا شوند و به دنبال انتشار مقاله در آن نشریه بر آیند. در نتیجه، احتمال استناد به نشریه با استفاده بیشتر از محتوای آن نیز افزایش خواهد یافت.