نقد فیلم استخراج با بازی گلشیفته فراهانی؛ یک اکشن کلیشه ای - مجله پیامکی

طبعا حضور بازیگر ایرانی در پروژه های هالیوودی با بودجه های میلیون دلاری خوشحالمان می نماید. (مثلا بودجه فراوری فیلم استخراج 65 میلیون دلار بوده است.) اما نمی توانیم انکار کنیم کیفیت فیلم هایی که فراهانی در آن ها بازی نموده چنگی به دل نمی زند هر چند خودش همه کوشش اش را می نماید که در فیلم ها بازی استانداردی ارائه بدهد. اما در نهایت کاراکترهایی که به او پیشنهاد می گردد حتی روی کاغذ هم ضعیف هستند و هنر بازیگری گلشیفته فراهانی هم نمی تواند نجاتشان بدهد. مهم ترین و بهترین پروژه فراهانی خارج از کشور همچنان فیلم پاترسون جیم جارموش است که در آن نقش همسر آدام درایور را بازی می کرد.

استخراج دو تا نکته خوب دارد. یکی حضور بازیگر نوجوان هندی در نقش اووی و دیگری این که صحنه های اکشن واقعا باحال هستند. استفاده از صفت باحال برای توصیف اکشن فیلم استخراج تعمدی است. به جای کلمه باحال هیچ واژه دیگری نمی گردد برای سکانس های اکشن فیلم استفاده کرد. این سکانس ها مهم یا تاثیرگذار نیستند. سکانس های اکشن بهتر از این هم دیده ایم. اما حس و حال خوبی دارند. به خصوص نوجوانان و کم سن و سال ترها می توانند از صحنه های زد و خورد و تصادف و شلیک و تعقیب و گریز فیلم لذت ببرند. در مجموع خوش ساخت هستند و آدم خوب قصه یعنی کریس همسورث در نقش تایلر قهرمان فیلم که یک مزدور اجیر شده است که به ماموریتی اعزام شده هم در این سکانس ها حضور قابل توجهی دارد.

در مقابل این دو نکته خوب فیلم استخراج نقاط منفی بیشتری دارد. اول از همه این که فیلم بیش از اندازه کلیشه ای است. همه فیلم از قصه و حتی کارگردانی جلوتر هستید. به این معنا که نه تنها مدت ها پیشتر از آن که تایلر برای اووی از سرنوشت خانواده اش بگوید می توانید حدس بزنید که چه پس زمینه ای پشت این مرد تک افتاده است که حتی می توانید شرط ببندید کارگردان نمای بعدی اش را قرار است کلوزآپ بگیرد یا لانگ شات.

این حجم از حرکت روی کلیشه بدون هیچ نوآوری و قابل پیش بینی بودن باعث می گردد در مدت زمان نزدیک به دو ساعت فیلم گاهی خسته نماینده بگردد. در حقیقت تنها چیزی که فیلم را نجات می دهد و باعث می گردد تا خاتمه تماشایش کنید سکانس های اکشن آن است.

استخراج نه فقط به دلیل بازیگران هندی اش که به خاطر مدل صحنه های اکشن اش هم شبیه یکی از آن فیلم های بالیوودی است که این بار یک بازیگر هالیوودی جای امیرخان و بقیه خان های بالیوود را در آن گرفته است. سکانس هایی که در آن بازیگران بدون درنگ به صورت هم مشت می کوبند و دماغ یکدیگر را می شنمایند و دندان های هم را خرد می نمایند و دائم صدای مشت و چک و لگد بلند است اما برای رضای خدا حتی یک نفرشان هم از این ضربه ها ناکار نمی گردد. در فیلم حتی سکانسی داریم که ماشین به یکی از کاراکترها می زند و پرتابش می نماید و در سکانس بعدی همان کاراکتر پشت فرمان یک ماشین دیگر نشسته و با دشمنانش می جنگد.

خلاصه اش را بگویم به لحاظ فیلمنامه با یک اثر بی منطق و بی سر و ته و البته به شدت کلیشه ای روبرو هستیم. مافیای هند و مافیای بنگلادش با هم به مشکل برخورده اند. مافیای بنگلادش با یک بدمن شبیه فیلم های هندی که هر کاری از او برمی آید و ذره ای رحم و مروت ندارد پسر مافیای هند را می دزدد. این وسط یک گروه آمریکایی که نمی دانیم چه کسانی هستند و البته بین شان زنی به نام نیک با بازی گلشیفته فراهانی هم حضور دارد اجیر می شوند تا پسر مرد هندی را به او برگردانند.

بیشتر مدت زمان فیلم هم در داکا می گذرد و اگر استخراج را ببینید گمان می کنید که داکا لوکیشن یک بازی ویدیویی است که در آن مردم عادی عادت دارند وسط روز دو گروه روی هم مسلسل بکشند و نارنجک پرت نمایند و خوشبختانه تیرها هم به مردم عادی نمی خورد و آکسسوارهای هوشمندی هستند که به موقع از صحنه اکشن ناپدید می شوند تا فقط هنرنمایی بازیگران اصلی را ببینیم.

قابل حدس است که رابطه ای بین تایلر و پسرک هندی شکل می گیرد. این رابطه به دم دستی ترین شکل ممکن اتفاق می افتد. با سوالاتی که پسر هندی از زندگی شخصی تایلر می نماید و احساساتش را به غلیان درمی آورد. شبیه سکانس شب مسافرخانه فیلم همسفر مسعود اسداللهی در سینمای پیش از انقلاب است که زن شب از مرد درباره روابط عاطفی اش سوال می نماید و انگار مرد همان لحظه متوجه می گردد که عاشق زن شده. البته در فیلم اسداللهی اجرای بهتری را می بینیم.

بازیگر نقش پسر هندی از همه بهتر است. احساساتش واقعی است و هر چند شخصیت پردازی خاصی ندارد اما به هر حال منطقی را می گردد پشت دیالوگ ها و حرکاتش دید. آن سکانسی که پسرک می خواهد از روی غریزه مهربانش برای تایلر آب ببرد اما هنوز به او نزدیک نیست و در نهایت خودش آب را سر می کشد جالب است.

کریس همسورث هم در نقش یک مزدور آدمکش حرفه ای خوب شلیک می نماید. هر چند سیر تحولش از یک مزدور اجیر شده به قهرمانی که فقط به نجات پسرک می اندیشد چندان روشن نیست. این که تایلر یک پسر داشته و حالا با دیدن پسر دیگری احساساتش جریحه دار شده باشد بعد از سال ها آدمکشی زیادی ساده انگارانه است. هر چه جلوتر می رود همسورث بدتر می گردد. او بازیگر دوست داشتنی است اما استخراج از هیچ کدام از پتانسیل های همسورث به جز فیزیک بدنش که او را تبدیل به یک بزن بهادر قهار می نماید استفاده ننموده است. همسورث فقط گاهی چهره اش را از درد گلوله هایی که می خورد در هم می کشد و بقیه اوقات صورتش مثل یک سنگ است. به همین دلیل آن سکانس ناگهانی اشک ریختن بیشتر از آن که احساساتی مان کند تو ذوق می زند.

بعد آن نیروهای آمریکایی چه کسانی هستند؟ نیک و دار و دسته اش؟ چه طور با هلیکوپتر وسط داکا فرود می آیند و نیروهای پلیس را می کشند؟ چه طور امکانات دقیق ماهواره ای دارند که می توانند جای تایلر را در هر نقطه از داکا تعیین نمایند و به او آدرس جدید بدهند؟

شاید ندانید که فیلمنامه نویس استخراج یکی از برادران روسوست. یعنی همان کسانی که سری فیلم های انتقام جویان را ساخته اند. جو و آنتونی روسو آن قدر درگیر ساختن فیلم های ابرقهرمانی هستند که در حقیقت قهرمان فیلم اکشنی که جو روسو نوشته هم یک ابرقهرمان با نیروهای ویژه است. تایلر زخمی می گردد، روی زمین می افتد اما باز هم می تواند با یک مسلسل کل ارتش پلیس بنگلادش را نابود کند.

و البته باید به رواداری بنگلادشی ها هم اشاره نمود که نویسنده و کارگردان بی هیچ استثنایی همه آن ها را مزدور یک قاچاقچی فاسد فرض نموده اند و صدایشان هم درنیامده است.

سم هارگریو با تجربه بدلکاری اش در سکانس های اکشن به بازیگرانش فرصت نفس کشیدن نمی دهد. متاسفانه این کاری است که باید با تماشاگرانش هم انجام می داد اما از آن جا که فیلم خیلی سطحی و قصه اش آبکی و قابل پیش بینی است سکانس های اکشن برایمان فقط تماشایی است نه نفس گیر.

منتقدان آن طرف آب از خشونت بیش از حد فیلم گلایه نموده اند. راستش به نظرم وقتی داستان و کاراکترها تا این حد لنگ می زنند این میزان خشونت هر چند زیاد است ولی تاثیرگذار نیست. اگر یک مترسک را ببینید که در جالیز منفجر می گردد چه حسی پیدا می کنید؟!

استخراج البته از یک دیدگاه می تواند فیلم قابل ملاحظه ای باشد اگر آن را به عنوان یک اکشن جدی به حساب نیاورید. فیلم می تواند پارودی قهرمانان اکشنی مثل جان ویک باشد. از آن فیلم هایی که یک نفر هم در آن جان سالم به در نمی برد و همه به دست یکدیگر کشته می شوند. صحنه های اکشن هندی وار فیلم هم مفرح است. موقع تماشای فیلم حس می کنید وسط یک بازی کامپیوتری هستید که خشاب اسلحه قهرمان دائم شارژ می گردد و تا به لحظه مرگش نزدیک می شویم با امتیازهایی که جمع نموده نیرو می گیرد و دوباره روز از نو روزی از نو.

در نهایت برسیم به موضوعی که برای ما اهمیت دارد یعنی بازی گلشیفته فراهانی در نقش نیک. زنی که تایلر را اجیر می نماید و سرپرست گروه است و به نظر می رسد علاقه رفیقانه یا غیررفیقانه ای هم به تایلر دارد. گلشیفته فراهانی یک سکانس مهم در اکشن اواخر فیلم دارد وقتی با گروهش از راه می رسند و آر.پی.جی به دست می گیرد و به دشمن شلیک می نماید. یکی هم به طعنه و طنز اشاره نموده بود که اسلحه دریافت گلشیفته بهتر از اسلحه دریافت همه بازیگران مرد ایرانی در این سال هاست که باید در جواب گفت اول این که سینمای ایران فیلم اکشن درست و حسابی ندارد. هر وقت جلوه های ویژه و بدلکاری های سینمای ایران به حد بالیوود و هالیوود رسید می توانیم کار بازیگران را هم ببینیم. همین فیلم استخراج اگر پخش گردد جزو زی مووی های سینمای ایران محسوب خواهد شد. در خصوص اسلحه کشیدن هم اشاره می کنم به رویا نونهالی سریال خواب و بیدار که چه کاراکتر زن جالبی بود و حرفه ای هم آدم می کشت.

قدرت بازیگری گلشیفته فراهانی در پردازش شخصیت های پیچیده است. در این که چه طور میم درخت گلابی را تبدیل به عشق اثیری محمود کند یا چه طور در درباره الی در نقش سپیده وجدان بیدار طبقه متوسط ایران گردد. این جا نقش نیک اصلا جای کار ندارد. فقط یک اکت اسلحه به دست دریافت و شلیک کردن است. نه دیالوگ های زیادی دارد، نه شخصیت خاص و پیش برنده ای در فیلم است و نه حتی به عنوان یک شخصیت فرعی تاثیری به جا می گذارد.

شاید اگر هارگریو و روسو خواستند به ماجراهای این گروه ضربت ادامه بدهند بگردد از نقش نیک یک اسپین آف جالب برای استخراج ساخت و در آن معرفی اش کرد. آن وقت می گردد درباره بازی گلشیفته فراهانی هم نظر داد. در حال حاضر استخراج یک اکشن معمولی با نقاط ضعف زیاد در شخصیت پردازی و سهل انگاری در داستان است که از بازیگرانش چیز زیادی به جز فشردن ماشه اسلحه طلب ننموده است.

نقد فیلم استخراج بازتاب دیدگاه های شخصی نویسنده است و لزوما موضع خبرنگاران مگ نیست.

فیلم جدید گلشیفته فراهانی در نتفلیکس منتشر شد

نقد فیلم دختر گمشده؛ خرده جنایت های زن و شوهری